Introduction: Naimbag a bigat! Ti subject nga innak isuro kadakayo ita ket maipapan iti “panangraem ken panangrespeto kadagiti nagannakmo.” It’s about “honoring and respecting your parents.”
Adda iti maysa a kanayon ko a mangmanggeg kadagiti kabataan uray pay kadagiti nataengan no dadduma. Karkaro no aguummongda. No atay, agiinnangaw da wenno agis-istoryada kadagiti makapakatawa nga estorya. Iso dagiti dagiti jokes a makunkuna. Kunada, adda kano iti maysa nga kabataan a naikapitan gapu iti dakes nga inaramidna – kinabilna gamin ni tatangna. Idi adda dan idiay sangoanan ni kapitan tapno agtutungda. Dinamag ni kapitan adiay ubing nu apay nga dinanogna ni tatangna. Ti insungbat adiay anakna, kunana, “lumaban eh kap!”
Daytoy nga etorya, uray man kunatayo nga ara-aramid laeng dagiti tambay nga tattao. Ngem adda iti kinaagpaysaoananna. Iti agdama sabalin iti ugali dagiti annak. Nagdakkelen iti nagbaliwan no sublianantayo way back 20 or 30 years ago, dagiti annak nadayaw da kadagiti nagannakda. Dagiti annak, natulnogda kadagiti nagannakda. Ngem ita, nagdakkelen iti nagbaliwan. Kitaenyo a, idi dagiti annak once nga kinusilapan ni tatang, agpapaigiddan wenno agtulnogdan ngem ita no kusilapam iti ubing, bannikesannaka at the same time kusilapanna ka met.
Saan met ketdi amin, adda latta met dagiti annak nga nadayaw, natulnog kadagiti nagannakda iti agadama. Ti kayatko laeng nga ikkan iti diin ket adiay dakkel a nagbaliwan dagiti annak, no kasano tayo nga agbehave kadagiti nagannak tayo.
Ket daytoy a parikut nalawag a makita kadatayo nga annak no kasanotayo nga ipakpakita iti panagraem ken panagrespetotayo kadagiti nagannaktayo. Daytoy iti parikut nga intay kitaen iti solusyonna ita nga bigat.
Ngem sakbay nga ituloy ko kayatko nga ibaga “godly values is a result of our personal relationship with God.” Ti nadiosan nga ugali ket resulta iti personal nga relasyontayo ken ni Apo Dios. Apart from this relationship godly values will not be seen in our lives. With all the relationships that we have on earth only our relationship with God can give us godly characters. Not your relationship with your boyfriend or girlfriend. Not your relationship with your friends. Not your relationship with your parents and teachers. Only your relationship with God.
Aniya gamin ti kayatna a sawen iti “values?” Daytoy a sarita ammok saan nga baro kadakayo. Idi elementarya tayo adda adiay subject tayo nga “GMRC” – Good Manners and Right Conduct. Ti tumtumbukenna daytoy nga subject maipapan iti “nasayaat nga ugalitayo” kas annak wenno kas maysa a tao in general – that is what we call values. Ti values ket general a sarita. It encompasess a wide range of godly characters that should be seen in your lives. We will see that in a moment.
TI LUBONG VS DIOS
This is in great contrast with the values of the World. Ti lubong a pangnanaedantayo ita, isurona kadatayo iti saan a nasayaat nga values iti biag. The world promotes wrong kind of values. It teaches, revenge, hatred, envy, jelousy, to dishonor and disrespect our parents and all the negative traits that we can name. Of course ti pasimuno ditoy ket ni Satanas. Kayatna nga mapataud dagitoy a dakes a kababalin kadatayo iso nga us-usarenna amin a kabaelanna tapno dagitoy a dakes nga ugali ket makita kadatayo. Ngem adda iti solusyon daytoy nga parikut iso iti panangisuot tayo kadagiti godly characters wenno nadiosan nga kababalin.
Anya dagiti nadiosan a kababalin a kasapulan nga makita kenka kas maysa nga anak? Pakasarakan daytoy a kababalin? Masarakan daytoy iti Sasao iti Dios. No apay nga alaek iti Biblia a pangaalaan iti innak ibingay kadakayo nga kababalin gapu ta ditoy tayo laeng ga masarakan dagiti nadiosan a kababalin a nasken a mapataud iti biagtayo. Not in any books but only in the Scripture. Ibingayko iti duwa nga kababalin a nasken nga aramidentayo kas annak kadagiti nagannaktayo.
NADIOSAN NGA KABABALIN
Ti texto masarakan idiay Efeso 6:1-3,
“Dakayo nga annak, agtulnogkayo kadagiti nagannak kadakayo, ta daytoy iti maiparbeng nga aramidenyo. Dayawem da amam ken inam, kuna ti umuna nga bilin a napakuyogan iti kari, tapno aglak-amka iti amin nga imbag ket attiddog ti biagmo ditoy daga.”
Ditoy nga passage adda duwa a bilin nga nasken nga aramidentayo kas annak – dagitoy ket nadiosan nga ugali a nasken nga aramidentayo. Aniya dagitoy?
Ti umuna, Panagtulnog. Kuna ni Apostol Pablo, “dakayo nga annak, agtulnogkayo kadagiti nagannak kadakayo, ta daytoy iti maiparbeng nga aramidenyo.” Many children today are disobedient instead of being obedient to their parents.
There are “external factors” that affects children to disobey their parents. One of which is “advance technology.” Ado nga ubbing ken annak iti agdama, ikategorize ko ida nga “cellphone and social media maniac.”
Maraming kabataan ngayon babad sa mga social medias. Maraming mga kabataan ngayon babad sa cellphone. Uray rabiin agseselphone da latta. Iso nga nu ibaon wenno adda iti ibaga dagiti nagannaktayo most likely saantayo nga apan. Apay! Gamin busy tayo a maki-chachat kadagiti gagayyem wenno boyfriend ken girlfriend tayo. Saantayo mga maibati.
Maysa pay nga “external factor” that affects children to disobey their parents ket dakes nga “barkada.” Iso nga agmasirib kayo no sino sino iti pakibarbarkadaanyo. Amanganto laketdi nga isungsung wenno isurona kayo tapno saanyo a pagtulnugan dagiti dadakkelyo. Dagiti dakes a barkada, isuro na kayo iti dakes nga aramid. Maysa ditan iti saan a panagtulnog.
Illustrastion: Adda iti maysa nga freshmen student a nakasingsingpet idi adda paylaeng iti elemetarya ngem idi napanen isona iti High School nadlaw dagiti dadakkelna nga nagbaliw isona. Gapu ta nagrigat metten nga maibaon tapos sumungbat sungbat metten. Ti rason, nibarkada gamin isona kadagiti dakes iti ihemplona nga studyante iti pagadalanda. Nga iso iti nangisuro kanyana nga saan nga agtulnog kadagiti nagannakna.
Maysa pay nga “external factor” ket “bisyo.” No kitaentayo bisyo iti maysa nga rason no apay nga saan nga agtulnog dagiti annak. No sika ket adda bisyom, most likely maysa daytoy tapno agbalinka a nasulpeng nga anak. Saanmo kayat iti agtulnog. Ti saanna kayat paisuro ket nasulpeng nga anak. No ado bisyom sigurado nga sika iti maysa a parikut iti pamilyam wenno nagannakmo.
Dagitoy laeng dagiti sumagmamano nga factors no apay nga dagiti annak saanda nga tungtungpalen dagiti nagannakda. Ngem kayatko nga nga ikkan iti diin ti Sasao iti Dios nga nabasatayo itay. Ti imbaga ni Apostol Pablo, “dakayo nga annak, agtulnogkayo kadagiti nagannak kadakayo, ta daytoy iti maiparbeng nga aramidenyo.” Daytoy ket maysa a bilin nga aramiden saan laeng nga maysa a option wenno singasing. Daytoy ket maysa a pagrebbengan iti anak nga aramiden kadagiti nagannakna. No adda man iti kanayon nga lagipenyo nga annak iso iti dakkel nga sarita nga “PANAGTULNOG” kadagiti nagannak yo.
Ti saludsod, as to how far is my obedience to my parents? Ti pagpatinggaan ti panagtulnogyo iti nagannak yo ket panagaramid iti pagayatan iti Dios. Aginggana nga nasayaat iti ipaaramidda agtulnog kayo. Ngem no pagtakawenda kayo wenno pagaramiden dakayo nga agaramid iti dakes adiay to laeng iti tiempo nga saankayo nga agtulnog.
Ti maikadwa, Panagdayaw. Kuna ni Apostol Pablo, “Dayawem da amam ken inam, kuna ti umuna nga bilin a napakuyogan iti kari, tapno aglak-amka iti amin nga imbag ket attiddog ti biagmo ditoy daga.” Daytoy ket maysa nga values wenno nadiosan nga ugali a kasapulan metlaeng nga aramiden dagiti annak kadagiti nagannakda – Panagdayaw.
Dayawentayo dagiti nagannak tayo ta daytoy iti rumbeng nga aramidentayo. Kadatayo nga Pilipino maysa kadagiti panangipakitatayo iti panagdayaw ket iso iti panagmano. Iso nga no damagenyo dagiti nataengan talaga nga iprakpraktis daytoy idi ngem itan in-inuten daytoy a mapukpukaw. Dagiti annak saandan agmanmano. Ngem mayat datoy nga maipraktis kas panangipakita tayo iti panagdayaw ken panagraem kadagiti nagannak tayo.
Ti maysa pay nga wagas a maipakita tayo iti panagraem wenno panagdayaw kadagiti nagannak tayo ket babaen iti panangayab tayo kadakuada iti amang, inang, tatang, papa wenno daddy. Adda dagiti sumagmamano nga ubbing wenno kabataan ita nga nu awaganda dagiti nagannak da, adiay lattan naganda. Nu kuma Pedro iti naganna, ket kunada lattan nga “Pedro kuartam man.”
Dayawenyo dagiti nagannakyo babaen iti sao ken aramid. Saanyo ida a pagsawsaw-an. Adda dagiti ubbing wenno kabataan nga pagsawsaw-anda dagiti nagannakda – ti nasakit pagsawsaw-anda ngaruden, dagiti pay agkakadakes a sarita iti ibagbagada. Adda pay ketdi dagiti ubbing wenno kabataan nga ilunodda dagiti nagannakda. Ngem saan koma kadakayo.
No adda iti ipapaaramidda, aramidenyo nga siaayat ken siraragsak. Saan nga nakasimangot ka, saan nga adiay mapilpilitanka a mangaramid. Saan nga adiay tumanabutob ka a mangub-ubra adiay ar-aramidem.
Dayawenyo wenno raemenyo ida babaen iti panangibagayo iti pudno kadakuada. Saanyo ida nga ul-ulbodan. Saanyo ida nga laslastugan. Addda iti maysa nga estorya a nanggegko…
Adda iti maysa nga estudyante gaputa no read no write dagiti nagannakna. Iti maysa a malem a panagawidna imbagana kadagiti nagannakna nga adda iti project a kasapulan nga isubmitna. Kunana, Inang, amang, nu bigat ket kasapulak iti kastoy a gatad iti kuarta ta adda iti gatangek a project mi. Aniya ngay adiay anak, insungbat dagiti nagannak. Gumatangak man iti “subject ken predicate.”
Kadakayo nga annak, sursuruenyo nga ibaga iti kinapudno gapu ta adiay iti rumbeng ken wagas dayta a panangipakitayo iti panagraem wenno panagdayawyo kadakuada.
Daytoy a kababalin kas iti panagtulnog ket saan nga maysa nga option nga aramidem laeng intuno kayatmo, saan no saanmo a kayat. Nu aramidenyo daytoy iyegna iti pagsayaatan kadakayo.
Kuna ni Pablo, Efeso 6:1-3,
“Dakayo nga annak, agtulnogkayo kadagiti nagannak kadakayo, ta daytoy iti maiparbeng nga aramidenyo. Dayawem da amam ken inam, kuna ti umuna nga bilin a napakuyogan iti kari, tapno aglak-amka iti amin nga imbag ket attiddog ti biagmo ditoy daga.”
Kayatmo lak-amen iti amin a kinaimbag, agtulnog ken dayawem da aman ken inam. Kayatmo nga umatiddog iti biagmo, dayawem ken pagtulnugam ida. Dagitoy dagiti duwa laeng nga values wenno kababalin a nasken nga aramiden iti maysa nga anak. Panagdayaw ken Panagtulnog.
TULBEK TAPNO MAARAMID DAGITOY A KABABALIN
Ngem anya iti tulbek tapno maaramidyo amin dagitoy? Kas kunak itattay, “godly values is a result of our personal relationship with God.” Ti nadiosan nga ugali ket resulta iti personal nga relasyontayo ken ni Apo Dios. Ti gayam tulbek tapno kayayo nga agtungpal ken dayawen da amayo ken inayo ket iso iti personal a relasyonyo ken ni Apo Dios.
Mabalin iti saludsodyo, kasano nga mapaadda iti relasyonyo iti Apo? Kayatko nga ibingay dagiti sumagmamano a kinapudno no kasano a mapaadda kenka daytoy nga relasyon. Kayatko nga ibaga, daytoy iti kapipintasan nga relasyon a nasken nga mapaadda kenka. Saan nga iti relasyonmo kadagiti gagayyem wenno barkadam. Saan nga iti relasyonmo iti girlfriend wenno boyfriend mo.
Aramatek iti dagiti letra nga A.B. ken C., tapno nalakayo laeng a malagip. Dagitoy dagiti A.B.C’s of having personal relationship with God.
Accept That You Are A Sinner. Iti libro iti Roma 3:23, kastoy iti mabasatayo, “for all have sinned and fall short of the glory of God.” No adda man iti kangrunaan a rason no apay nga iti tao naputed iti relasyonna iti Dios gapu iti basol. Ket gapu ta managbasol iti tao, nagrigat isona nga agtulnog. No apay nga marigatan ka nga agtulnog kadagiti nagannak kenka gapu iti basol. Iso daytoy iti “internal factor” apay nga nasulpeng ken rebellios iti tao. Daytoy iti kangrunaan nga rason apay nga rebellios iti tao.
Gaputa, nagbasol iti tao, kunana idiay Roma 6:23, “for the wages of sin is death (Eternal Separation from God). But the gift of God is eternal life through Christ Jesus.” Ti supapak iti basol iso ni patay. Naisina ti tao iti Dios gapu iti basol. Iso a nasken nga maisubli daytoy tapno maisubli iti naputed a relasyon iti tao ken ti Dios.
Kasano nga maisubli? Ituloytayo…
Believe & Receive Jesus Into Your Life. Babaen iti panamati iti tao kenni Apo Jesus. Idiay Juan 1:12, kastoy iti mabasa, “Yet to all who receive, to those who believed in his name, he gave the right to become children of God.” Kasapulan nga agdesisyon iti tao, a mamati ken awatenna ni Apo Jesus iti biagna tapno maisubli daytoy nga relasyon. Iso iti ama ken anak nga relasyon. Pagbalinem nga iti Dios iso iti Amam.
Gaputa no saan nga iso iti Amam. Sabali iti Amam. Sino? Idiay Juan 8:44, kastoy iti ibagana, “You belong to your father the devil, and you want to carry out your father’s desire. He was a murderer from the beginning, not holding to the truth, for there is no truth in him. When he lies, he speaks his native language, for he is a lias and the father of all lies.”
Idiay Efeso 2:8-9,
“For it it by grace you have been saved, through faith – and this is not from yourselves, it is the gift of God – not by works so that no one can boast.”
Ituloytayo,
Confess and Repent From Your Sin. Gapu ta managbasol ti tao iti Dios it just fitting to ask for forgiveness and repent from it.
Idiay Roma 10:9-10, “that if your confess with your mouth, Jesus is Lord and believe in your heart that God raised him from the dead, you will be saved. For it is with your heart that you believe and are justified, and it is with your mouth that you confess and are saved.”
Idiay 1 John 1:9, “If we confess our sins, he is faithful and just to forgive us our sins and purify us from all unrighteousness.”
Ita a gundaway, karitenka, ti Dios kayatna a maisubli iti naputed nga relasyonmo kenkuana babaen iti panamatim kenni Apo Jesus. No kayatmo nga maisubli dayta a naputed nga relasyonmo. Mabalinnak a suruten iti ababa a kararag. Dawatek iti panagtamedyo amin. No sagsagidennaka iti Apo ita a gundaway tapno idatonmon dayta a biagmo kenkuana. Surutennak, iyebkas mo dagitoy a kararag nga sipupuso ken addaan pammati.
KARARAG ITI PANAGBABAWI
‘Apo Jesus,masapulka, Luktak ita ti ruangan iti biagko tapno babaen iti pammati awatenka a kas personal nga mangisalakanko ken Apo. Pakawanennak ken pagbabawwakun dagiti amin a basbasolko. Ngarud, agymanak iti panangpakawanmo kadagiti basbasolko. Sikan Apo iti mangituray iti biagko ket pagbalinennak met a tao a kas mayannurot iti pagayatam. Amen.”
Conclusion: Ti relasyonmo iti Apo babaen iti panangawatmo ken ni Apo Jesus kas mangisalakan ken Apom iti tulbek tapno mabaelam nga dayawen ken tungpalen dagiti nagannakmo. Idiay Juan 15:5b, ni Jeus kunana kadagiti adalanna, “apart from me you can do nothing.”
Ni met apostol Pablo kunana iday Filipos 4:13, “I can do all things through Christ who strengthens me.” Malaksid ken ni Apo Jesus saantayo a kabaelan nga dayawen ken tungpalen dagiti nagannaktayo. Iso a kunak, isona iti tulbek. Makunak nga iso daytoy iti kapipintasan ken kangrunaan nga relasyon a kasapulan nga adda kenka. Iso a no nagkararagka itattay a sipapammati ken nimpusoan – kayatna a sawen, addan iti relasyonmo iti Dios. Nagbalin kan nga anakna.
As I end, kayatko nga ibaga,
Jesus plus nothing equals everything[1]. Awanan ka man iti boyfriend wenno girlfriend. Agkurkurangman iti allowance mo. No iti panagkunam ket sikan iti kakurapayan kadagiti kaeskwelaam. No adda ni Apo Jesus kenka. Sikan iti kagagasatan a tao ditoy rabaw iti daga.
Everything without Jesus equals nothing.[2] Uray sikan iti kalalaingan iti klaseyo. Uray sikan iti kabaknangan. Uray sikan adiay kapipintasan wenno kagagapwan iti panagkunam iti bagim. Uray sikan iti kaadoan iti nagirlfriend wenno naboyfriendna. NO, awan ni Apo Jesu-Cristo kenka – balewala wenno awan metlaeng iti kaes-eskanna amin.Gapu ta sikan adiay kakakaasian nga tao ditoy rabaw iti daga.
Kayatko manen nga uliten adiay imbagak itattay, “godly values is a result of our personal relationship with God.” Ti nadiosan nga ugali ket resulta iti personal nga relasyontayo ken ni Apo Dios.
Ditoy nga naglippas iti innak ibingay, ti Dios iti agngina kadatayo amin! Naimbag nga bigat/malem kadakayo amin!
[1] Taken from the message of Pastor Derek Parfan, Treasuring Christ.
[2] Ibid
